……………………………………..
“श्री”
गजानन महाराज की जय (अनुभव 73🌺)
*तुझ्या कृपेचा अगाध महिमा*
जय गजानन! मी भगवंताचे मनापासून आभार मानते की माझ्या लहानपणापासून माझ्या आजूबाजूला भक्तीसाठी पोषक वातावरण होतं. एकेकाळी पंढरपूरच्या वाळवंटात आपल्या खड्या आवाजात वारकरी संप्रदायातील किर्तन सादर करून, विठ्ठलाला आळवणारे किर्तनकार ‘शंकर महाराज खडकेकर ‘, माझे आजोबा होते. माझे वडील संस्कृतचे अभ्यासक होते. तर एकीकडे शेगांवच्या मंदिरात पूजा करण्याचे भाग्य, महाराजांच्या कृपेने ज्यांना लाभले, ते नांदेडकर गुरूजी, माझे सख्खे मामा होते!
मी माहेरची शकुंतला खडकेकर, तर सासरचं माझं नाव, ‘पद्मावती व्यंकटेश देशमुख ‘.माझ्या सासरी गजानन महाराजांची भक्ती विशेषत्वाने होत असे. मला गजानन विजय ग्रंथ आधीपासून माहिती होताच, पण खर्या अर्थानं त्याचं पारायण मी लग्नानंतरच करू लागले.
आमच्या लग्नानंतर मला एकदा माझ्या मिस्टरांनी त्यांच्या आयुष्यात घडलेली घटना सांगितली, ती ऐकून गजानन महाराजांचं स्थान माझ्या मनात अधिक दृढ झालं! मिस्टरांच्या शब्दातच मी ती घटना तुम्हाला सांगते.
मी व्यंकटेश देशमुख, 1975 ची ही घटना आहे. आम्ही तेव्हा नांदेड जिल्ह्यातील तालुका ‘मुखेड’ येथे रहात होतो. माझे वडील विष्णुपंत आणि आई वत्सलाबाई, आम्ही दोन भाऊ आणि चार बहिणी असं आमचं मोठं कुटुंब. तो काळ वेगळाच होता, आम्ही श्री पोद्दार यांच्या वाड्यात किरायानं रहात होतो. वडील शिक्षक होते. आमच्या घराचं भाडं होतं रुपये पंधरा!आणि एका लाईटची सोय म्हणून जास्तचे रूपये चार! आजच्या पिढीला त्या जुन्या घरांची कल्पनाही करता यायची नाही. मोठ्या कुडाच्या भिंती, भिंतीची रुंदी अशी की त्या भिंतीवर दोन माणसं समोरासमोर आरामात बसून गप्पा करु शकतील. आम्ही रहायचो तो वाडा खूप जुना झाला होता, त्याला एक तळघर होतं. एकच लाईट म्हणजे बाकी ठिकाणी कंदील. तोच आजच्या भाषेत मुव्हेबल लाईट. नोकरी लागायला हवी असं माझं ते वय!जीवनात पुढील मार्ग गवसावा, या विचारानं ‘गजानन विजय ग्रंथाचं पारायण करावं आणि गजानन महाराजांना पुढील मार्ग विचारावा ‘ असा संकल्प मनाने घेतला. घरात तेव्हा महाराजांचा फोटो नव्हता, पोथी नव्हती, ओळखीतील एकाने काही अटी घालून पोथी वाचायला दिली. गावातील एका दुकानात फोटोची चौकशी केली, त्याच्या जवळ फोटो नव्हता, मी त्या दुकानात बसून राहिलो, त्याला म्हटलं बघा, इतकं सामान आहे, इतके फोटो आहेत, कुठेतरी असावा महाराजांचा फोटो! शेवटी माझ्या समाधानासाठी त्याने एका खोक्यातील सर्व फोटो खाली जमिनीवर अक्षरशः ओतले आणि त्यालाही आश्चर्य वाटले, त्यात एक महाराजांचा फोटो मिळाला. तो त्यानं मला फ्रेम करुन दिला. दुसरे दिवशी सकाळीच पारायण करायचं,पारायण करताना शक्यतो मांडीही बदलायची नाही लघवीसाठीही उठण्याचा प्रश्नच नाही. असा निर्धार केला, वडिलांना सांगितलं सकाळी लवकर उठवा, कंदीलाच्या शांत प्रकाशात या फोटोसमोर मी पारायण करणार! तो काळ असा होता की सकाळी वडील मला उठविणार आणि प्रातर्विधीसाठी बाहेर जाणार. त्याप्रमाणे चार पारायणं झालीत पाचव्या दिवशी सकाळी वडिलांनी मला जागं केलं ,आम्ही वरच्या मजल्यावर रहायचो, मला जागं करून वडील बाहेर पडले, मी खाटेवर अर्धवट जागा होऊन पडून राहिलो वडील परत आलेत, पायावर पाणी घेत होते, तोच धाडकन बाहेर काही पडल्याचा आवाज आला, काय पडलं पाहण्यासाठी वडील खाली उतरून बाहेर पडले आणि काही मिनिटात आम्ही ज्या भागात रहात होतो तो घराचा पूर्ण भाग, धाड धाड करत, खाली कोसळला. वडिलांच्या डोळ्यादेखत, वाड्याचा तो भाग खाली आला. आई आणि आम्ही सर्व भावंडं असे आत होतो, वडील मटकन डोकं धरून खाली बसले त्यांनी भयाण भविष्याची कल्पना केली. पण महाराजांच्या कृपेने आम्ही सुखरुप राहिलो आणि हळूहळू आतून बाहेर पडलो
गावात आईचे मामा रहात होते,त्यांच्याकडे आमची सोय झाली. तो दिवस त्या मानसिक धक्क्याखाली गेला. दुसरे दिवशी दुपारी काही सामान हाती लागतय का आणि फोटो- पोथीचं काय झालं?हे पहाण्यासाठी आम्ही घराचा ढिगारा गाठला. कुणी विश्वास ठेवणार नाही, परंतु कंदील सुरक्षित!फोटोला साधा ओरखडाही नाही आणि ‘पोथी सुरक्षित ठेवीन ‘या माझ्या शब्दाची किंमतही राखल्या गेली मी तो फोटो आणि पोथी ह्रदयाशी कवटाळली आणि डोळे गच्च मिटून महाराजांचं रुप नजरेसमोर आणून त्यांना म्हटलं, काल पर्यंतची सर्व पारायणं तुम्हाला अर्पण, आता तुम्ही नेणार तिकडे जाऊ.
त्या घटनेनंतर लगेच वडिलांची बदली ‘देगलूर’ येथे झाली आणि मला नांदेडला नोकरी मिळाली, आम्ही मुखेड चा निरोप घेतला. जीवनातील पुढील दिशा स्पष्ट व्हावी, या उद्देशाने सुरू केलेली पारायणं महाराजांच्या चरणी समर्पित झालीत.
ही घटना ऐकल्यावर मी गजानन विजय ग्रंथाच्या प्रेमात नसते पडले तरच नवल!अर्थातच लग्नानंतर मीही नियमित पारायणं करु लागले. इ.स.1996-97 ची गोष्ट त्या वर्षीच्या चातुर्मासात मी एक नियम केला की, दशमी, एकादशी, द्वादशीला गजानन विजयचं पारायण करायचं, चातुर्मासात अशी आठ पारायणं होतील आणि समाप्तीला म्हणजे नवव्या पारायणाच्या दिवशी, किमान एकवीस जणींनी, एकत्र पारायण करून महाप्रसाद करायचा. मी शाळेत शिक्षिका होती सकाळची शाळा असल्याने पहाटे चारला उठून पोथी वाचल्यानंतर बाकी कामे, पुढे शाळा. दर द्वादशीला एकवीस मोदक व दोन करंज्या, असा नैवेद्य. हे सर्व संपूर्ण चातुर्मासात व्यवस्थित पार पडलं पण एकवीस जणींनी एकत्र येऊन पारायण व महाप्रसाद असा योग काही येईना. त्यात वारंवार अडचण येऊ लागली. मग मी मिस्टरांना म्हटलं, आपण शेगांवला जाऊ, मी महाराजांच्या कानावर हे घालू इच्छिते. त्याप्रमाणे आम्ही शेगांवला पोहोचलो, मी समाधी मंदिरात ऊभी होते, महाराजांना विचारलं, मी मोदकांचा नैवेद्य तुम्हाला दाखविला आहे, पण मग माझ्या महाप्रसादासाठी तुम्हाला भूक नाही का?हे वाक्य उच्चारून मला रडायला आलं, पण रडताही येईना आणि गर्दी मुळे तिथे थांबताही येईना. तिथून निघताना त्यांना म्हटलं, तुमची लीला अगाध!आम्हा सामान्यांना ती कशी कळावी?
त्या शेगांव वारी नंतर लगेचच पारायणाचा योग जुळून आला. मी एकवीस जणींना पारायणाचा निरोप दिला, माझी एक मैत्रीण ‘कुलकर्णी ‘!तिची सून ‘अर्चना ‘तिलाही पारायणाला ये म्हटलं. अर्चनाचं लग्न होऊन सात आठ वर्ष झाली होती, घरात पाळणा हालला नाही म्हणून बिचारी उदास होती. ती मला म्हणाली, काकू, माझी इच्छा तर खूप आहे, पण तितक्यातच माझी ‘अडचण’ आहे. तिला म्हटलं महाराजांना प्रार्थना करून बघ, नाही सुरू झाली ‘अडचण ‘तर अवश्य ये ! पारायणाचा दिवस आला, अर्चना माझ्याकडे पारायणाला येऊ शकली. यावेळी महाराजांनी तिचं ऐकलं, नुसतंच ऐकलं नाही तर असं ऐकलं की पुढे पंधरा दिवस लोटूनही ‘पाळी’काही सुरू झाली नाही. पाळी चुकली, गुड न्यूज कानावर आल्याने अर्चना आनंदाने मोहरली. एकदा संध्याकाळी दिवेलागणीला अर्चना दारात उभी ठाकली, मला सांगू लागली, ‘अहो काकू तुमच्या कडील पारायणाचा प्रसाद मला पावला “ते ऐकून आनंदानं अभिनंदन!म्हणत देवासमोरील साखरेचा प्रसाद तिच्या हातावर ठेवला.
पुढे अर्चनाला पुत्र रत्न प्राप्त झालं, बारश्याला तिने मुलाच्या कानात त्याचं नाव सांगितलं, ते होतं, ‘प्रसाद ‘ इकडे अर्चनाला प्रसाद मिळाला तर दुसरीकडे आमचा मुलगा योगेश त्याच्या बाबांनी आणलेला ‘तो’ महाराजांचा फोटो अमेरिकेत जाताना आग्रहाने सोबत घेऊन गेला, ‘महाराजांचा जागृत फोटो म्हणून!’
महाराजांची सारी लीलाच न्यारी! आता या गोष्टीला खूप वर्षे झालीत पण आजही हे सर्व आठवलं की स्वाभाविकपणेच माझं नामस्मरण सुरू होतं… श्री गजानन!जय गजानन!श्री गजानन!जय गजानन!
🌺अनुभव — सौ.पद्मावती व्यंकटेश देशमुख
नांदेड/पुणे
शब्दांकन– जयंत वेलणकर 9422108069
आपल्या जवळ गजानन महाराजांविषयी काही अनुभव असल्यास स्वागत आहे..
🌸 अवश्य वाचा !!श्रीगजानन अनुभव!!
पृष्ठ संख्या 190
सहयोग राशी रुपये पन्नास फक्त
…………………………………….