श्री
गजानन महाराज की जय (अनुभव 77🌺)
*नकोस देऊ दुर्बुध्दी मज कोणत्याही कारणे, पडो विसर ना कधी मला तव एकच हे मागणे!*
जय गजानन! मी माझ्या अगदी लहान वयात माझ्या आईला गजानन विजयचं पारायण करताना तर बाबांना नेहमी ‘श्री गजानन महात्म्य ‘ही एकवीस अध्यायी संक्षिप्त पोथी वाचताना पाहिलं आणि माझ्या वयाच्या दहाव्या वर्षापासूनच मी ही ती लहान पोथी वाचण्यास प्रारंभ केला. त्या पोथीत शेवटी मी ओळ वाचायची, माधवतनय पार्वतीकुमर, ग्राम ज्याचे मेहेकर, मुक्काम हल्ली नागपूर, कळस अध्याय संपविला. ती ओळ वाचून माझ्या बाल सुलभ मनात यायचं, आपणही काहीतरी कविता गजानन महाराजांवर करावी, मग मी महाराजांनाच म्हणायची माझ्याकडून एखादी कविता करवून घ्या! पुढे ती गोष्ट सुप्त मनात राहून गेली. बालपण संपलं, शिक्षण पूर्ण होऊन लग्न झालं ,लग्नानंतर मुंबईला स्थायिक झाले, महाविद्यालयात संगीत शिकविण्याची संधीही मिळाली. मुलगी झाली, दुसरे वेळची चाहूल लागली आणि एक दिवस काॅलेजमधील चार पाच तास शिकविण्याचं कार्य पूर्ण करून, मुलूंड ते मालाड असा दोन तासांचा जाणे-येणे दुहेरी प्रवास पूर्ण करून घरी परतले शारिरीक अवस्थेमुळे आलेला प्रचंड थकवा आणि नाॅशिया, अशा अवस्थेत थोडी विसावले आणि त्या दिवशी काय झाले माहीती नाही नजरेसमोर सतत महाराज आणि डोक्यात काव्य असं काहीसं होऊन, डोक्यातील काव्य सरळ कागदावर प्रगटलं . महाराजांनी माझ्याकडून त्या काही वेळातच चक्क सहा कडव्यांची कविता करवून घेतली. आजच्या माझ्या अनुभवाला शीर्षक म्हणून माझ्याच कवितेतील दोन ओळी मी निवडल्या आहेत.
नकोस देऊ दुर्बुध्दी मज कोणत्याही कारणे
पडो विसर ना कधी मला तव एकच हे मागणे!
आता मी गजानन विजय ग्रंथाचं जेव्हाही पारायण करते तेव्हा माझ्या कवितेतून त्यांना आळवते तेव्हाच माझं पारायण पूर्ण होतं!
‘श्री गजानन महाराजांची भक्ती ‘या विषयी थोडीफार जाण आल्यावर मी मला एक सवय लावून घेतली आहे आणि मला कल्पना आहे की अनेक महाराजांचे भक्त असं करतात की आपण करीत असलेलं प्रत्येक कार्य गजानन महाराजांच्या साक्षीनं करायचं, त्यांना सांगून करायचं. त्याचा परिणाम असा होतो की एकतर काही विपरीत करायला आपलं मन धजत नाही आणि दुसरं महत्त्वाचं म्हणजे गजानन महाराज आपल्या पाठीशी आहेत असा भक्कम मानसिक आधार असल्यामुळे आपल्याला एखाद्या प्रसंगाला तोंड देण्याचं धैर्य प्राप्त होतं आणि यदाकदाचित एखादा बाका प्रसंग उद्भभवलाच तर महाराज अंतिमतः त्यातून भक्तांचं भलंच करतात.
मला आठवतं इ स 2013 चा शेवट असावा, मी ज्या ठिकाणी संगीत विभागात नोकरीला होते तिथे मला संगीत विभाग प्रमुख म्हणून कार्य करण्याची संधी चालून आली. हा कार्यकाळ तीन वर्षांचा होता. मी महाराजांचा आशीर्वाद घेऊन जबाबदारी स्वीकारली आणि प्रामाणिकपणे ठरविलं की विद्यार्थ्यांच्या आणि संगीत विभागाच्या हितासाठी काही निर्णय घ्यायचे. त्यानुसार कुणी वेळेवर येत नसेल तर त्यानं वेळेत यायलाच हवं!काॅलेजात न शिकविता घरी संगीत शिकायला या असा आग्रह कुणी करीत असेल तर त्याला प्रतिबंध घालायला हवा!वेळेपूर्वीच कुणी घरी निघून जात असेल तर त्याला रोखायला हवे!विद्यार्थ्यांच्या अडचणी समजून घ्यायलाच हव्यात!अशा गोष्टींसाठी मी निग्रहानं आग्रह धरणं सुरू केलं, अर्थात गजानन महाराजांच्या साक्षीनेच!
मात्र हे सगळं होत असताना माझ्या नकळत एकीकडे ज्या काही लोकांच्या वागण्यावर निर्बंध आलेत ते विनाकारण दुखावल्या गेलेत ,किंबहुना ‘ही’आपली विरोधक आहे असा समज त्यांनी अकारण करून घेतला आणि त्यांच्या मनात माझा विरोध धुमसू लागला. अर्थात मी त्या बाबत अनभिज्ञ होते. अशात उन्हाळ्याच्या सुट्या आल्या,मला माझी काही कामं होती त्यामुळे मी वरिष्ठांकडे रीतसर परवानगी मागून, माझ्या सवयी प्रमाणे महाराजांच्या फोटोसमोर उभी झाले ‘महाराज मी सुटीवर जाते आहे ‘ असं सांगितलं आणि गावाला गेले. सुटी सुरू झाली, संपली, नवीन सत्र सुरू झाले.
बर्याच चुकीच्या गोष्टींना चाप लावल्यामुळे विरोधकांची फळी खवळली होतीच, त्याचाच भाग म्हणून प्रशासनाकडे माझ्या विरुद्ध एक पत्र सोपविण्यात आलं. ‘आम्ही विविध ठिकाणाहून आलेले विद्यार्थी ‘अशी पत्राची सुरुवात करून माझ्यावर त्यातून अनेक आरोप केल्या गेलेत जेणेकरून कुठल्या ना कुठल्या आरोपात अडकून माझ्यावर कार्यवाही व्हावी.
पत्राचं ऐकून मला धक्का बसला. कारण माझ्या सद्सद्विवेक बुद्धीनुसार योग्य तेच मी केलं होतं! स्वाभाविकपणेच मी महाराजांसमोर उभी झाले, म्हटलं महाराज तुम्ही जाणता की मी प्रामाणिकपणे कार्य करते आहे. गजानन विजयात संत दासगणूंच्या ओळी आहेत, दुबळा आपला दावी जोर, चेटुक करणी करूनीया ‘देवा दुबळे लोक नसलेल्या गोष्टी उभ्या करतात, खरंय!पण सज्जनांना त्याचा मानसिक त्रास होतोच नं? महाराज माझ्या पाठीशी उभे रहा!
महाराज काळजी घेतील असा विश्वास होताच. काहीच दिवस मधे गेलेत आणि मग एक दिवस वरिष्ठांच्या ऑफिस मधून मला बोलावणे आले, माझ्या हाती पत्र देऊन सर्व विद्यार्थ्यांसमोर त्याची शहानिशा करण्याचे ठरले. माझं मानसिक खच्चीकरण करण्याचा विरोधकांनी जणू चंगच बांधला होता. वास्तविक निनावी पत्राला कायदेशीर दृष्ट्या काही महत्व नाही. पण तरीही हे सर्व घडत होतं मी पुन्हा गजानन महाराजांना म्हटलं ‘महाराज ‘यात तुमची काही योजना असावी असं समजून मी पत्र स्वीकारलं आहे, पाठीशी रहा.
पत्राची शहानिशा करण्याचा दिवस अखेर उजाडला!घरून बाहेर निघताना महाराजांना अतिशय आर्ततेने हाक मारून प्रार्थना केली. श्री गजानन विजय ग्रंथातील आठव्या अध्यायातील खंडू पाटलाचा प्रसंग आठवला आणि महाराजांना प्रश्न केला ‘समर्था माझ्या इज्जतीला, तुजविण कोण रक्षील?’फक्त ‘गळा माझा येथेची चिरा’ हे वाक्य उच्चारले नाही एवढंच, बाकी भावना तेवढ्याच तीव्र होत्या. नामस्मरण करीत मी निघाले. त्या दिवशी मिटींगला जवळपास दीडशे ते पावणेदोनशे विद्यार्थी उपस्थित होते. आज आयुष्यात मी खंबीरपणे उभी रहाणार की सर्वच कोलमडून पडणार?अशा एका प्रसंगाला मला तोंड द्यायचं होतं, आधार होता फक्त महाराजांचा! मिटींग हाॅल मधे अस्वस्थ करणारी शांतता होती. मिटींगला सुरुवात झाली, शहानिशा करायचा तर पत्र वाचन मोठ्यानं व्हायला हवं, ते सुरू झालं,मॅडम आणि पैशाचे गैरव्यवहार असे काही शब्द विद्यार्थ्यांनी ऐकले, विद्यार्थ्यांच्या मनात नेमकं काय आहे?कळायला मार्ग नव्हता, मी मनात आर्ततेने महाराजांचा धावा सुरू केला. कदाचित विद्यार्थी मनात परिस्थिती समजावून घेत असावेत. दोन चार आरोप झाले विद्यार्थ्यांनी शांतपणे ऐकून घेतले. ‘मॅडम विद्यार्थ्यांना एम.फील पीएच डी स्काॅलरशीप मिळू नये असा प्रयत्न करतात’ असा पुढील आरोप वाचल्याबरोबर विद्यार्थ्यांमधून उत्स्फूर्त शब्द आलेत अजिबात नाही आणि तिथून वातावरण निवळण्यास सुरुवात झाली ,त्यानंतरचा आरोप वाचून तर वरिष्ठांचे चेहरेही चमकले. आरोप होता ‘मॅडमनी सुटीच्या काळात विद्यार्थ्यांची पुनर्परीक्षा घेऊन, पैशाचा गैरव्यवहार होऊन विद्यार्थ्यांना पास केलं .’ इथे विरोधक सपशेल फसले, मी सुटीच्या काळात महाराजांना सांगून, वरिष्ठांना कळवून बाहेरगावी गेले होते, त्यामुळे पत्रातील फोलपणा एकदमच उघडकीला आला आणि वरिष्ठांनी पुढे काही वाचण्याची आवश्यकता नाही असा निर्णय घेतला, पण आता उपस्थित विद्यार्थ्यांनी आग्रह धरला, आम्हाला कळायलाच हवं, त्यामुळे पुढील वाचन झालं पण आता त्याला अर्थ उरला नव्हता.
मिटींग संपली, माझ्या डोळ्यात आनंदाश्रू आलेत, मी चेहरा दोन्ही हातात झाकून घेतला आणि गालावर ओघळलेले थेंब हळूवारपणे हातानी पुसून घेतले. मनातून श्री गजानन महाराजांचे खूप खूप आभार मानले, त्यांना मनोमन नमस्कार केला. बाजूला जमलेल्या विद्यार्थ्यांमधे आपसात जोरात चर्चा सुरू होती ‘मॅडम कशा बरोबर आहेत’ जल्लोषही होत होता, पण त्या पार्श्वभूमीवर माझ्या कानात मात्र कुणीतरी सांगत होतं… श्री गजानन!जय गजानन!श्री गजानन!जय गजानन!
🌺अनुभव– डाॅ. अनया थत्ते (दिपाली साठे)
दादर, मुंबई
शब्दांकन– जयंत वेलणकर 9422108069
आपल्या जवळ गजानन महाराजांविषयी काही अनुभव असल्यास स्वागत आहे
🌸अवश्य वाचा !!श्रीगजानन अनुभव!!
पृष्ठ संख्या — 190
सहयोग राशी रुपये पन्नास फक्त
…………………………………….